ICICI बँंकेच्या शेअरमध्ये मोठी वाढ; गाठला रेकॉर्ड स्तर, हे आहे त्यामागचे कारण
या व्यवहारात पूर्वी करारावर स्वाक्षरी झाल्यावर लगेच भांडवली नफा झाला असे मानले जायचे. अशा वेळी नवा प्रकल्प फक्त कागदावर असतो व सदनिका तयार झालेली नसते. त्यामुळे करदात्यांना भांडवली नफ्यावर कर भरणे अवघड जात असे. यासाठी सरकारने २०१७ मध्ये प्राप्तिकर कायद्यात कलम ४५ (५ए) ची नवी तरतूद आणली. या तरतुदीनुसार, प्रत्यक्ष करार झाल्यानंतर लगेचच भांडवली नफा हा करपात्र न धरता, नवीन सदनिका पूर्ण झाल्यानंतर व तसे पूर्णत्वाचे प्रमाणपत्र (ओसी) मिळाल्यावरच करपात्र धरण्यात येईल अशी सुधारणा करण्यात येईल. या सुधारणेमुळे करार होऊन प्रत्यक्ष घर मिळेपर्यंत भांडवली नफा व प्राप्तिकर लागू न होता, घराचे बांधकाम पूर्ण झालेल्या वर्षात तो लागू होईल. यामुळे मूळ सदनिकाधारकांना मोठाच दिलासा मिळाला आहे.

चार सत्रांनंतर पडझड थांबली; आज सेन्सेक्स-निफ्टी वधारले, या शेअरमध्ये तेजीची लाट
मूळ सदनिकेची महागाई निर्देशित किंमत व नवीन सदनिका (त्यासोबत रोख रक्कम असल्यास ती) पूर्ण झालेल्या वर्षातील मुद्रांक शुल्क मूल्य यांच्या फरकाला भांडवली नफा म्हणून धरले जाते. उदाहरणार्थ, २०१० मध्ये मूळ सदनिका खरेदी १५ लाख रुपयांना केली असता, व २०१९ मध्ये पुनर्विकास करार झाला असल्यास, मात्र बांधकाम २०२१-२२ मध्ये पूर्ण झाले तर, भांडवली नफा हा २०२१-२२ मध्ये झाला असे धरण्यात येईल. वरील उदाहरणात मूळ सदनिका धारकाला ४०० चौरस फूट या घराऐवजी ६०० चौरस फुटांचे नवे घर आणि १० लाख रुपये मिळणार असतील व ६०० चौरस फुटांच्या घराचे २०२१-२२ मधील मुद्रांक शुल्क मूल्य ५० लाख रुपये असल्यास भांडवली नफा खालीलप्रमाणे काढला जाईल.

या भांडवली नफ्यावर लागू होणारा प्राप्तिकर वाचवण्यासाठी करदाता कल्म ५४ किंवा ५४ फ यापैकी योग्य तरतुदीचा वापर करू शकतो. जरी प्राप्तिकर पूर्णपणे वाचत असेल तरी, भांडवली नफा झालेल्या वर्षाचे विवरणपत्र भरताना वरील भांडवली नफा व संबंधित वजावट दाखवणे जरुरीचे आहे. जर करार झाल्यानंतर बांधकाम पूर्ण होण्याअगोदर मूळ सदनिका धारकाने आपले हक्क विकल्यास मात्र भांडवली नफा हक्क विकण्याच्य़ा वर्षांतच करपात्र होईल, याची जाणीव ठेवावी.